تعریف کیست
کیست (cyst) به کیسه‌های حاوی مایع می گویند که مانند دیگر اندامهای بدن در کلیه‌ها نیز می تواند شکل بگیرند و معمولا دارای اندازه کوچک، گرد و با جداره نازک هستند. کیستها می توانند درون بافت کلیه یا در سطح آن ظاهر گردند. احتمال دارد که کیست کلیه در کلیه ها به صورت تکی و یا چند تایی تشکیل شود. اغلب کیستهای ساده در عملکرد کلیه اختلالی ایجاد نمی کنند اما چنانچه کلیه از نوع پلی کیستیک باشد موجب اختلال در عملکرد کلیه می شود .
انواع کیست کلیه چیست؟
کیست کلیه را می توان به دو نوع کیست ساده و کیست های متعدد تقسیم بندی کرد.
کیست ساده کلیه به چه علتی تشکیل می شود؟
هنوز به درستی دلیل بروز کیست ساده کلیه ها کشف نشده است و به نظر هم نمی رسد که یک بیماری ارثی باشد. این بیماری در مردان شایع تر است.همچنین سن یکی از عوامل اصلی موثر در تشکیل کیست کلیه می باشد. به طور تقریبی نصف افراد بالای ۵۰ سال یک یا چند کیست ساده کلیه دارند و اندازه ی این کیست ها با افزایش سن بزرگتر می شود به طوری که ممکن است پس از گذشت ۱۰ سال دو برابر شوند.
علامت کیست ساده چیست؟
معمولاً کیست ساده کلیه علائم خاصی ندارد. در بیشتر موارد، پزشک زمانی کیست ساده کلیه ها را تشخیص می دهد که درحین انجام یک سونوگرافی و یا سی تی اسکن باهدف تشخیص بیماری دیگری می باشد. با این وجود احتمال دارد کیست های ساده کلیه علائمی مانند موارد زیر داشته باشند:
- چنانچه این عارضه ها بزرگ شده و به بقیه اعضای بدن فشار وارد کنند می توانند باعث احساس درد در پهلو ها، پشت و یا بالای شکم شوند.
- خونریزی
- بروز عفونت و علائم ناشی از عفونت مانند تب و لرز
- اختلال در عملکرد کلیه ها
کیست کلیه خطرناک یا بی خطر؟
همیشه بررسی نوع و محل کیست های کلیه توسط متخصص اورولوژی بسیار مهم می باشد. گاها نشانه‌هایی مانند ضخامت جدار کلیه، کلسیفیکاسیون و نامشخص بودن مرز کیست وجود دارد که به احتمال زیاد با سرطان کلیه در ارتباط هستند. متخصص اورولوژی جهت شناسایی کیست از یک سیستم درجه‌بندی به نام سیستم امتیازدهی بوسنیاک یا Bosniak کیست استفاده می کند. درجات بالاتر بوسنیاک یا Bosniak با افزایش احتمال سرطان کلیه ارتباط دارد. کیستهای درجه Bosniak 1 تقریباً همیشه خوش‌خیم (غیرسرطانی) بوده و شامل اکثر کیستها می شوند .
روش های تشخیص کیست کلیه
بیشتر کیست های کلیه درحین آزمایشات تصویربرداری که به دلایل دیگر انجام می‌شود، تشخیص داده می شوند. وقتی کیست کلیه یافت می شود، برای مشخص شدن اینکه آیا یک کیست کلیه است و یا یک بیماری جدی، از آزمایشات تصویربرداری زیر استفاده می شود. این آزمایشات را یک تکنسین مجرب در کلینیک یا بیمارستان انجام می دهد و تصاویر کلیه نیز توسط رادیولوژیست یعنی متخصص تصویربرداری پزشکی تفسیر می‌شود. سونوگرافی در مطب نیز ممکن است انجام گیرد. برای انجام این آزمایش، نیازی به بی هوشی نیست.اما ممکن است برای افرادی که از فضاهای بسته می ترسند و باید تحت ام.آر.آی قرار گیرند، یک آرام بخش سبک تزریق شود.
سونوگرافی:
سونوگرافی بوسیله ی یک دستگاه به نام مبدل (ترانس‌دیوسر) انجام می‌شود که بازتاب امواج صوتی بی‌خطر و بدون درد را از اندامهای مورد نظر دریافت کرده و برای ایجاد تصاویری از ساختار اندام ها از آنها استفاده می کند. سونوگرافی شکم می تواند عکس هایی را از کل دستگاه ادراری ارائه دهد. به کمک این تصاویر می‌توان کیستهای بی‌ضرر را از مشکلات دیگر کلیه تشخیص داد.
سی تی اسکن:
در این روش با استفاده از ترکیب فناوری‌های اشعه ایکس و کامپیوتر تصاویر سه بعدی ایجاد می شود. احتمال دارد سی‌تی‌اسکن شامل تزریق ماده رنگی مخصوصی به نام ماده حاجب نیز باشد. در انجام سی تی اسکن بیمار در حالی که روی یک تخت دراز کشیده از داخل یک دستگاه تونل مانند عبور می کند که در آن عکس هایی با اشعه ایکس گرفته می شود. این تصاویر می‌تواند وجود کیست و تومور را در کلیه نشان دهد.
ام.آر.آی :
دستگاه ام آر آی به کمک امواج رادیویی و مغناطیسی، تصاویری دقیق از اندامهای داخلی و بافت‌های نرم بدن (بدون استفاده از اشعه ایکس) را ارائه می‌دهد.احتمال دارد انجام ام.آر.آی شامل تزریق ماده حاجب باشد. در بیشتر آزمایشات ام.آر.آی بیمار بایستی بر روی تخت داخل دستگاه تونل مانندی دراز بکشد. (ممکن است انتهای این تونل باز یا بسته باشد). برخی دستگاه‌های ام.آر.آی جدیدتر طوری طراحی شده‌اند که به بیمار اجازه قرارگرفتن در یک فضای باز را می دهد.تصاویر ام.آر.آی نیز می تواند مانند سی تی اسکن وجود کیست و تومور را در کلیه نشان دهد.
کیست کلیه را چطور درمان کنیم؟
چنانچه کیست کلیه شما باعث بروز علائم یا عوارض خاصی نشده نیازی فوری به درمان نیست. البته حتما به یک پزشک متخصص اورولوژی مراجعه نمایید تا تائید کند که کیست ساده کلیه شما هیچ مشکلی را ایجاد نمی کند. با این وجود در مواردی نادر که کیست شما باعث بروز علائم یا عوارض می شود، الزاما باید برای درمان کیست کلیه های خود اقدام کنید.
ممکن است مراحل درمان کیست ساده کلیه موارد زیر باشد:
- پزشک با استفاده از یک سوزن بلند و دستگاه سونوگرافی و از راه پوست وارد کلیه ها شده و کیست را سوراخ می کند. پزشک کیست را تخلیه کرده و ممکن است درون آن را با یک محلول حاوی الکل پر کند. این کار سبب می شود که بافت کیست سخت شده و شانس عود کردنش پایین بیاید.
- در برخی موارد که کیست دوباره عود کرده و با مایع پر می شود،ممکن است پزشک فوق تخصص اورولوژی مجبور شود یک عمل جراحی سنگین تر انجام دهد که نیاز به بیهوشی عمومی و ایجاد یک برش بزرگتر دارد. در این عمل، پزشک مایع داخل کیست را به کمک لاپاراسکوپ و سایر تجهیزات پزشکی تخلیه کرده و دیواره آن را حذف می کند و یا می سوزاند. این کار از تشکیل مجدد کیست جلوگیری می کند.در این عمل احتمالا لازم باشد که بمدت یک روز در بیمارستان بستری شوید.
آیا درمان کیست کلیه به کمک دارو میسر است؟
هیچ درمان دارویی برای کیست کلیه وجود ندارد و در صورت لزوم باید عمل جراحی تخلیه با لاپاراسکوپ انجام شود و در صورت عدم تحمل بیهوشی،باید با سونوگرافی و تزریق الکل مایع کیست کشیده شود.
به صورت طبیعی اندازه کیست کلیه چقدر است؟
اندازه کیست کلیه از نیم سانتیمتر تا ۲۰ سانتیمتر می تواند متغیر باشد.وقتی اندازه آن به بیش از ۱۰ سانتیمتر برسد ایجاد درد می کند که نیازمند اقدام جراحی لاپاراسکوپیک می باشد.
کیست کورتیکال کلیه چیست؟
کیست کورتیکال کلیه همان کیست کلیه است که اشاره شد و بیشتر در گزارشات سونوگرافی کلیه ها ذکر می شود و می تواند از نوع ساده یا بدخیم باشد .
کیست بدخیم کلیه کدام است؟
سی تی اسکن دقیق ترین روش برای تمایز بین کیست ساده و سرطان کلیه می باشد. سونو گرافی نیز در بسیاری از موارد می تواند فرق بین یک کیست کلیه را از توده توپر مشخص کند. چنانچه تشخیص بین کیست و سرطان کلیه میسر نشد، باید نمونه گیری و آسپیراسیون انجام گیرد.
توصیه می شود که به منظور پیگیری کیست ساده، سالانه سونوگرافی انجام گیرد و اگر تغییرات دیده شده، سرطان کلیه را مطرح کند، باید سی تی اسکن انجام شود.
بیماری کلیه پلی کیستیک چیست؟
این بیماری شایع‌ترین بیماری ارثی است که معمولا علائم آن قبل از ۴۰ سالگی آشکار می‌شود و اغلب کودکان مبتلا طول عمر کوتاهی دارند. کلیه‌ها بزرگ و دارای کیستهای متعدد می‌باشند. گاهی حتی به اندازه یک توپ فوتبال با وزن ۸ کیلوگرم.
این کیستها باید دقیقاً بررسی شوند. بعضی علت ارثی دارند و از والدین به بچه ها منتقل می شوند. که به آنها (ADPKD) گفته می شود. نکته حائز اهمیت در مورد این کیست ها این است که به موقع تشخیص داده شوند و کنترل گردند چرا که احتمال دارد در نهایت سبب از کار افتادن کلیه ها و دیالیز در سنین پایین شود. بنابراین انجام سونوگرافی قبل از ازدواج در تشخیص و جلوگیری از انتقال بیماری بسیار مهم است.
بیماری کلیه پلی کیستیک چه علائمی دارد؟
شایع‌ترین علائم این بیماری وجود خون در ادرار و درد کلیه است. در صورت عفونت، کلیه‌ها دردناک و همراه با تب و لرز است. گاهی بیمار متوجه یک توده شکمی می‌شود. در ۶۰ تا ۷۰ درصد از بیماران افزایش فشارخون وجود دارد. دیگر علائم مانند تحریکی مثانه و نارسایی کلیه که با سردرد، تهوع، استفراغ، ضعف و کاهش وزن همراه هست نیز وجود دارد. متأسفانه بسیاری از مبتلایان به بیماری پلی‌کیستیک کلیه دچار نارسایی کلیه می‌شوند.
روش های درمانی بیماری کلیه پلی کیستیک چیست؟
- رعایت رژیم غذایی کم پروتئین و مصرف مایعات زیاد
- عدم انجام فعالیت‌های گرم‌کننده بدن.
- عمل جراحی فقط در صورت نیاز صورت می‌گیرد.
مراقبتهای لازم در بیمار مبتلا به کیست کلیه چیست؟
اگر کیست کلیه ی بیمار کوچک باشد و هیچ یک از علائم فوق را نداشته باشد، به احتمال زیاد نیازی به اقدام درمانی خاصی نیز نمی باشد.فقط ممکن است پزشک متخصص صلاح بداند که ۶ الی۱۲ ماه بعد با انجام سونوگرافی یا سی تی اسکن، اندازه یا احتمال رشد کیست کلیه را بررسی نماید.
چنانچه نتوان به تشخیص دقیق کیست رسید، احتمالا نیاز به آنژیوگرافی کلیوی یا آسپیراسیون باشد. اگر در نمونه گیری (آسپیراسیون) مایع به دست آمده شفاف باشد، نشان دهنده ی خوش خیم بودن ضایعه است که البته بایستی با ارزیابی سیتولوژی و میکروسکوپی مایع بدست آمده، خوش خیم بودن را تائید کرد ولی چنانچه مایع خونی باشد، باید اقدام به جراحی نمود.
جهت درمان کیست کلیه در مشهد می توانید با مطب دکتر امیرحسین بشاش تماس حاصل فرمایید.
- تلفن : 05138449995
بدون دیدگاه